رسم وعنعنهء سمنک پزی در سرپل :

با آمد آمد بهار در این روز ها که بارنده گی نسبت به سال گذشته خوب شده میله سمنک در بین خانواده ها  رونق بیشتر یافته است با فراررسیدن نوروز بیشتر خانم ها به این رسم وعنعات که از قدیم الایام رواج دارد با پختن سمنک به میله سمنک می پردازاند.

سمنک پزای از آیین های دیرپای است که معمولاًدرچندروز قبل از  سال نو ویا شب سال نو برگزار می شود. این آیین از روزگاران بسیار کهن تا امروز همه ساله تکرار می شود. سمنک پزی، جشن ویژه زنان و دختران است که در ولایت سرپل نیز با شور وهلهله در آستانهء آمد آمد بهار در بین خانم ها و در دهات وشهر برپا میشود.

خانم شهلا یکتن از زنان نخبه که به پختن سمنک خیلی ها ماهر است می گوید :                              این یک رسم است بر ما از قدیم به ما میراث مانده مه خودم هم در هر سال نزدیک بهار یک دفعه و دو دفعه سمنک می اندازم و پخته میکنم و به خانهء دوستان و همیسایه ها هم به پختن سمنک دعوت میشوم و میپزم و خوب ای یک رسم است در بین زنان و مردان هم حلوای سمنک ره خوش دارن و میخورند و از ای ما کلچه و کوماچ روغنی هم تیار میکنیم که بسیار لذیز میشه .

خانم شهلا گفت، برای تهیۀ سمنک، گندم تر شده را در یک سبت چوبی هموار می کنند و آن را همیشه با آب زدن و یا در زیر باران گذاشتن تر نگه می دارند تا سبز شود و ریشه بدواند.

سپس سبزۀ آن را می چینند و می جوشانند و مقداری آب و آرد بر آن علاوه می کنند. هنگام جوشش چند دانه چهار مغز نیز به آن می افزایند و پیهم تا پخته شدن کفگیر می زنند و سپس سر دیگ را می پوشانند و آن را دم می دهند.

تمام این کارها را بانوان و دوشیزگان انجام می دهند و معمولا سمنک پزی در شب انجام داده می شود. دوشیزگان تا سپیده دم که سر دیگ را می گشایند، به نوبت کفگیر می زنند و همزمان با آن ترانۀ ویژۀ سمنک پزی را با دف زدن می خوانند .

 

آهنگ:

سمنک در جوش ما کفچه زنیم

دیگران در خواب، ما دفچه زنیم

در حالیکه صدای دف زدن و خواندن دختران جوان سراسر حویلی را پر کرده است. دو تن از دختران دف می زنند و دیگران با سرود خوانی و کف زدن ها آن ها را همراهی می کنند : سمنک در جوش ما کفچه زنیم / دیگران در خواب ما دفچه زنیم.

 بانو شکریه یکتن از دختران سرپلی که در این مراسم شرکت نموده در مورد رسم سمنک چنین میگوید : سمنک یک شوق مخصوص خانم هاست هر ساله تقریبا" تمام خانواده ها سمنک می اندازند و مراسم خاصی میگیرند هر خانواده به همان اندازهء توان اقتصادی شان مراسم میگیرند دوستان و همسایه های شان را به ای مراسم دعوت میکنند و یک شب تا صبح زنده داری میکنند سرود میخوانند و شادی میکنند .

وی میگوید دربین ما درختران مراسم  دیگری نیزبنام چله سالدی(چله اندازی)  وجود دارد که بعداز ترانه وسرود خوانی دریک چاینک ویا ظرف آب می اندازیم و پس از آن همه دختران و زنان که دراین مراسم نشسته اند چله ویا انگشترهای شانرا می اندازند وطفل خورد سالی را وظیفه می سپارند تا با اجرای یک سرود یک دانه چله را بیرون کند و آنرا سرود که خوانده میشود چله کسی که برآمد به فال نیک میگرند .

دختران بعد از ساعت ها دف زنی، سرودخوانی و قصه و خنده، خسته به نظر می رسند. همه در اطراف دیگ سمنک جمع اند و منتظر خانم کیوانی و دیگر خانم های کلان سال دعا می خوانند، نیایش می کنند. آرامی، صلح، سالی نیکو و خوشبختی فرزندان شان را استدعا می کنند.

برای دختران جوان نیز بخت نیک و شوهر خوب آرزو می کنند، و دختران نیم نگاهی به یک دیگر انداخته، جلو خنده خود را گرفته نمی توانند. کیوانی خاله سرپوش دیگ را بر می دارد و با هیجان فریاد می زند : «دعای ما قبول شد، قبول شد».

به همین ترتیب سمنک پخته میشود ونوش جان میکنند.

نوری ولایت سرپل